Na actual lexislatura en España, os partidos nacionalistas periféricos como ERC, EH Bildu, PNV, Junts e BNG desempeñaron un papel fundamental como motores do cambio e foron pezas clave na aprobación de leis sociais e progresistas. Ademais de apoiar ao presidente do goberno, Pedro Sánchez, na súa investidura, estes partidos tamén respaldaron os tres últimos orzamentos xerais do Estado, consolidando así o seu papel como socios estratéxicos e favorecendo a estabilidade do goberno do Estado. Unha lei destacada nesta lexislatura é a lei de vivenda, na que EH Bildu xogou un papel importante. Esta lei permite ás comunidades e aos concellos regular os prezos do aluguer en zonas de mercado tensionado, evitando así subidas abusivas. Ademais, establece limitacións na actualización anual das cotas de aluguer, ofrecendo estabilidade aos inquilinos e evitando aumentos excesivos. Outro fito na lexislación española foi a aprobación da lei de eutanasia en marzo de 2021. Esta lei recibiu un amplo respaldo no Congreso e posteriormente foi avalada polo Tribunal Constitucional. Grazas ao apoio de ERC, EH Bildu, PNV e BNG, garantiuse o dereito das persoas maiores de idade con enfermidades graves e incurables a solicitar axuda médica para poñer fin ao seu sufrimento insoportable.
Os avances acadados no conxunto de España foron posibles grazas á influencia e participación decisiva das forzas soberanistas e nacionalistas.
Grazas ao apoio de ERC, PNV e EH Bildu, derrogouse a posibilidade de que as empresas despedisen aos traballadores alegando absentismo laboral xustificado por baixa médica. Esta medida garante a protección dos dereitos laborais e ofrece seguridade aos empregados en situacións de enfermidade. A aprobación dun tope ao prezo do gas, unha medida destinada a limitar as subidas desmesuradas no prezo da luz, contou co apoio dos partidos nacionalistas vascos e cataláns. Esta medida resultou efectiva para deter o encarecemento da enerxía eléctrica e evitar que as compañías obteñan beneficios desproporcionados.
A modificación da lei do aborto, que eliminou a esixencia do consentimento paterno en certos casos, recibiu o apoio de todos os partidos da cámara agás do PP, Vox e Ciudadanos. Esta reforma busca asegurar o acceso á interrupción voluntaria do embarazo na sanidade pública e garantir os dereitos das mulleres e persoas con discapacidade. A pesar da oposición do PP, o mesmo ocorreu coa lei trans, que foi aprobada co respaldo de ERC, Bildu, Junts, BNG, PdeCAT, PNV e outros partidos do bloque da esquerda. Esta lei recoñece a autodeterminación de xénero e facilita o cambio de sexo no Rexistro Civil sen requisitos excesivos. Contribúe a garantir os dereitos das persoas trans e fomenta a inclusión e o respecto á diversidade. Outra das grandes reformas lexislativas deste mandato e que leva tamén a marca dos partidos nacionalistas periféricos é coñecida como lei rider, que garante os dereitos laborais dos repartidores que traballan en plataformas dixitais. Unha medida que busca evitar a precarización laboral e garantir condicións xustas para estes traballadores.
Os avances acadados no conxunto de España, que actualmente son recoñecidos como pioneiros no recoñecemento de dereitos e na mellora e protección do mercado laboral, foron posibles grazas á influencia e participación decisiva das forzas soberanistas e nacionalistas. Estas forzas son hoxe en día un requisito indispensable para que España no seu conxunto siga por este camiño, xa que as forzas de esquerda a nivel estatal, por si mesmas, non posúen a suficiente forza segundo confirman as desfavorables perspectivas demoscópicas.
